ភ្នំពេញៈ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានថ្លែងសារប្រារព្ធខួបលើកទី២៤ នៃទិវាជាតិយល់ដឹងអំពីមីន នៅថ្ងៃទី ២៤ ខែកុម្ភៈនេះ បានបញ្ជាក់ថា ជនរងគ្រោះដោយសារគ្រាប់មីន និងគ្រាប់មិនទាន់ផ្ទុះនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បានថយចុះពីឆ្នាំ ១៩៩៦ ដែលមានចំនួន ៤ ៣២០ នាក់ និងក្នុងរយៈពេល ១០ ឆ្នាំចុងក្រោយនេះមកនៅត្រឹមក្រោម ១០០ នាក់ជាមធ្យមក្នុង ១ ឆ្នាំ ហើយក្នុងឆ្នាំ ២០២២ ជនរងគ្រោះមានត្រឹមតែ ៤១ នាក់ប៉ុណ្ណោះ។
យោងតាមសារលិខិតក្នុងឱកាសប្រារព្ធខួបលើកទី ២៤ នៃទិវាជាតិយល់ដឹងអំពីមីន នៅថ្ងៃទី ២៤ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២៣ ក្រោមប្រធានបទ «យើងរួមគ្នាដើម្បីសហគមន៍គ្មានគ្រោះថ្នាក់ដោយសារមីន និងគ្រាប់មិនទាន់ផ្ទុះ» លោក ហ៊ុន សែន បានថ្លែងថា៖ «មកទល់ពេលនេះ យើងបានរួមគ្នាសម្រេចបាននូវសមិទ្ធផលជាផ្លែផ្កាធំៗជាច្រើនលើវិស័យសកម្មភាពមីនដែលជាកត្តា ១ ដ៏សំខាន់ក្នុងការរួមចំណែកជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាតិនិងកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ។ ប្រទេសម្ចាស់ជំនួយ និងដៃគូអភិវឌ្ឍន៍សូមបន្តគាំទ្រដល់សកម្មភាពបោសសម្អាតមីន គ្រាប់បែក ចង្កោម និងសំណល់ជាតិផ្ទុះពីសង្គ្រាម អប់រំកាត់បន្ថយគ្រោះថ្នាក់ និងសង្គ្រោះជនពិការដោយសារ គ្រឿងផ្ទុះទាំងនេះ»។
ជាមួយគ្នានេះរាជរដ្ឋាភិបាលក៏បានអំពាវនាវឱ្យក្រសួង អាជ្ញាធរដែនដីគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ រួមនឹងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ត្រូវចូលរួមផ្សព្វផ្សាយការយល់ដឹងពីគ្រោះថ្នាក់ដោយសារមីន និងគ្រាប់មិនទាន់ផ្ទុះដល់ប្រជាពលរដ្ឋ សិស្សានុសិស្ស កុមារា កុមារី និងយុវជនក្រៅសាលា នៅតាមសហគមន៍ដែលរងផលប៉ះពាល់ផងដែរ។
លោក ហ៊ុន សែន ថ្លែងថា សង្គ្រាមបានបន្សល់ទុកនូវគ្រាប់មីន និងគ្រាប់មិនទាន់ផ្ទុះយ៉ាង ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ ដែលបណ្តាលឱ្យប្រជាពលរដ្ឋ រាប់ម៉ឺននាក់រងរបួស ធ្លាក់ខ្លួនពិការ និងស្លាប់បាត់បង់ជីវិត ព្រមទាំងបង្កនូវសោកនាដកម្មដ៏ឈឺចាប់ដែលមិនធ្លាប់កើតមានពីមុនមក និងរាំងស្ទះដល់ការអភិវឌ្ឍប្រទេស។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ថ្លែងបន្តថា៖ «ការផ្សព្វផ្សាយពីគ្រោះថ្នាក់ដោយសារមីន និងគ្រាប់មិនទាន់ផ្ទុះត្រូវធ្វើនៅតាមសហគមន៍ដែលរងផលប៉ះពាល់តាមរយៈសកម្មភាពអប់រំដោយផ្ទាល់នៅតាមសហគមន៍ សាលារៀន និងវត្តអារាម ការអនុវត្តគោលនយោបាយភូមិឃុំសង្កាត់ មានសុវត្ថិភាព ការអនុវត្តច្បាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រងអាវុធ គ្រឿងផ្ទុះ និងគ្រាប់រំសេវ កម្មវិធីសិក្សារបស់ក្រសួងអប់រំ និងការផ្សព្វផ្សាយតាមវិទ្យុ ទូរទស្សន៍ បណ្ដាញសង្គម ផ្ទាំងប៉ាណូ និងខិត្តប័ណ្ណជាដើម»។
លោក ក៏បានអំពាវនាវដល់ អាជ្ញាធរមីន ត្រូវបន្តសម្របសម្រួលជាមួយប្រតិបត្តិករជាតិ និងអន្តរជាតិ និងភាគីពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីកំណត់ឱ្យបានជាក់លាក់នូវតំបន់ ឬទីតាំងដែលរងការប្រឈមគ្រោះថ្នាក់ដោយសារមីន និងសំណល់ជាតិផ្ទុះពីសង្គ្រាម ដើម្បីធ្វើការអប់រំទប់ស្កាត់គ្រោះថ្នាក់បានទាន់ពេលវេលាផងដែរ។ អាជ្ញាធរមីន ក្រសួង ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ប្រទេសម្ចាស់ជំនួយនិងដៃគូអភិវឌ្ឍន៍គួរបន្តស្រាវជ្រាវវិធីសាស្ត្រ កៀរគរធនធានប្រកបដោយនវានុវត្តន៍ ជាពិសេសជំរុញការចូលរួមពីវិស័យឯកជន ក្នុងដំណើរឆ្ពោះទៅរកការសម្រេចបានចក្ខុវិស័យ «កម្ពុជាមួយគ្មានមីនឆ្នាំ ២០២៥»។
រយៈពេល ៣០ ឆ្នាំនេះ ដោយគិតចាប់ពីឆ្នាំ ១៩៩២ មក ផ្ទៃដីទំហំ ២ ៥៥៤ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ ត្រូវបាន បោសសម្អាតសម្រាប់យកទៅប្រើប្រាស់និងបង្កបង្កើនផល ក្នុងនោះវិស័យកសិកម្ម ៧១ ភាគរយ, ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ៧ ភាគរយ និងផ្សេងៗ ២២ ភាគរយ។ក្នុងនោះរួមមាន ការសាងសង់លំនៅឋាន ភូមិករ សាលារៀន មណ្ឌលសុខភាព ជាដើម ដោយប្រជាពលរដ្ឋទទួលផលចំនួន ១០ ០៣១ ៦៦៤ នាក់។
មីនប្រឆាំងមនុស្ស ចំនួន ១ ១៥៣ ២១៧ គ្រាប់មីនប្រឆាំងរថក្រោះ ចំនួន ២៦ ១៣៥ គ្រាប់ និងគ្រាប់មិនទាន់ផ្ទុះ មានចំនួនប្រមាណ ៣ ០៣៤ ៧២៧ គ្រាប់ ត្រូវបានរកឃើញ និងបំផ្លាញចោល។ ដោយឡែកនៅក្នុងឆ្នាំ២០២២ កន្លងទៅ បានបោសសម្អាតផ្ទៃដីចំនួន ២៥០ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ សម្រាប់យកទៅប្រើប្រាស់ និងបង្កបង្កើនផល ក្នុងនោះ បានរកឃើញ និងបំផ្លាញចោលមីនប្រឆាំងមនុស្ស ចំនួន ៣៦ ៦០៩ គ្រាប់ មីនប្រឆាំងរថក្រោះ ចំនួន ១៨៣ គ្រាប់ និងគ្រាប់មិនទាន់ផ្ទុះ ចំនួន ៥៥ ៨០៣ គ្រាប់។
លោក ហ៊ុន សែន ថ្លែងថា៖ «ទន្ទឹមនឹងនោះ ចំនួនជនរងគ្រោះបានថយចុះពី ៤ ៣២០ នាក់ ក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៦ មកត្រឹម ៤១ នាក់ ក្នុងឆ្នាំ២ ០២២ និងមកនៅក្រោម ១០០ នាក់ ក្នុង ១ ឆ្នាំជាមធ្យម រយៈពេល ១០ ឆ្នាំចុងក្រោយ។
លោកថ្លែងថា៖ «ជោគជ័យ ដ៏ត្រចះត្រចង់ទាំងនេះ មិនបានធ្វើឱ្យយើងព្រងើយកន្តើយនោះទេ ប៉ុន្តែតម្រូវឱ្យយើងខិតខំបន្ថែមទៀតក្នុងការឈានទៅសម្រេចគោលដៅតាមផែនការយុទ្ធសាស្ត្រជាតិសកម្មភាពមីន ២០១៨-២០២៥ ដើម្បីអាចធានាបាននូវការរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងការអភិវឌ្ឍជាតិប្រព្រឹត្តទៅបានប្រកបដោយសុវត្ថិភាពខ្ពស់គ្រប់ទីកន្លែង»។
អនុប្រធានទី ១ អាជ្ញាធរមីន លោកទេសរដ្ឋមន្ត្រី លី ធុជ បានថ្លែងថា គ្រាប់មីន និងគ្រាប់មិនទាន់ផ្ទុះ ត្រូវបានគេហៅឈ្មោះជាច្រើនយ៉ាង ដូចជាឧបករណ៍រារាំង ឧបករណ៍បង្កើនកងកម្លាំង គ្រាប់បែកចង្កោម ឧបករណ៍បំផ្ទុះ ទាហានសំងំ និងឃាតករលាក់មុខ តែជាចុងក្រោយ ជាច្រើនឆ្នាំបន្ទាប់ពីភ្លើងសង្គ្រាមបានរលត់ទៅ វាមានន័យដូចគ្នាតែម្យ៉ាងគត់ គឺការស្លាប់ ពិការ របួស ដោយមិនរើសមុខ។
លោកបានបន្តថា ដើម្បីដោះស្រាយ និងឆ្លើយតបទៅនឹងហានិភ័យទាំងនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានជំរុញឥតឈប់ឈរ ដល់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងនៅក្នុងសកម្មភាពមីន ព្រមទាំងបានដាក់ចេញនូវគោលដៅយ៉ាង ច្បាស់លាស់ គឺ «កម្ពុជាមួយគ្មានមីនឆ្នាំ ២០២៥» និងការដោះស្រាយហានិភ័យដែលនៅសេសសល់ ពីសំណល់ជាតិផ្ទុះពីសង្គ្រាមក្រោយឆ្នាំ ២០២៥។
លោក លី ធុជ បានថ្លែងថា៖ «យើងមានក្តីសង្ឃឹមយ៉ាងមុតមាំថា យើងនឹងអាចធ្វើបាន ជាមួយនឹងការតាំងចិត្តខ្ពស់ និងការប្តេជ្ញាចិត្តរួមរបស់យើងទាំងអស់គ្នា»។
លោក ថា ទោះបីជាកម្ពុជាសម្រេចបាននូវសមិទ្ធផលដ៏ធំធេងលើការបោសសម្អាតមីន និងគ្រាប់មិនទាន់ផ្ទុះក៏ដោយ ក៏កម្ពុជានៅតែប្រឈមនឹងបញ្ហាជាច្រើនដែលបង្កដោយមីន និងគ្រាប់មិនទាន់ផ្ទុះ ដែលនៅតែមានលក្ខណៈស្មុគស្មាញ។ កម្ពុជាត្រូវធ្វើការបោសសម្អាតផ្ទៃដីដែលមានមីនចំនួន ៦៤៨ គីឡូម៉ែត្រក្រឡា និងគ្រាប់មិនទាន់ផ្ទុះចំនួន ១ ៣២៧ គីឡូម៉ែត្របន្ថែមទៀត។ អាជ្ញាធរកម្ពុជានឹងប្រារព្ធខួបលើកទី២៤ នៃទិវាជាតិយល់ដឹងអំពីមីន នៅថ្ងៃទី ២៤ កុម្ភៈ នៅវិមាន ២ ធ្នូ ខេត្តក្រចេះ៕
